U Dolini heroja na Tjentištu danas će biti obilježene 73 godine od Bitke na Sutjesci. Bila jer to bitka koja je trebalo da izbriše partizane sa lica zemlje, ali je, baš suprotno, nakon stradanja, oslobodilačka partizanska borba dobila na zamahu.
Organizator obilježavanja Bitke na Sutjesci je Savez antifašista i boraca narodnooslobodilačkog rata (SABNOR).
Bitka na Sutjesci ili Peta neprijateljska ofanziva je naziv koji je u jugoslovenskoj historiografiji odomaćen za operacije pod kodnim nazivom “Švarc” (Crno) njemačkih trupa u ljeto 1943. godine.
Peta neprijateljska ofanziva
Sile Osovine su okupile oko 127.000 kopnenih vojnika i oklopnih vozila, uključujući njemačke, talijanske, ustaške, i bugarske jedinice, te preko 300 aviona, pod njemačkom komandom. Sa druge strane bilo je 18.000 vojnika operativne grupe od 16 brigada Jugoslavenske Narodnooslobodilačke vojske (NOV).
Nakon što su okupili jedinice, Nijemci su započeli sa ofanzivom 15. maja 1943. godine. Sile Osovine iskoristile su svoju prednost u početnoj poziciji i okružile i izolirale partizane na području Durmitora, koji se nalazi između rijeka Tare i Pive u planinskom dijelu sjeverne Crne Gore i natjerale ih na gotovo mjesec dana grčevite borbe na krševitom terenu.
Devetog juna Nijemci su skoro uspjeli u naumu da likvidiraju Tita kad je bomba pala pored njega i ranila ga u ruku. Titov pas, njemački ovčar Tigar se, prema navodima, žrtvovao da spasi Titu život.
Partizani se ipak probili
Suočena sa skoro isključivo njemačkim jedinicama u završnom okruženju NOV se konačno uspio probiti preko Sutjeske kroz linije 118. njemačke, 104. lovačke i 369. ustaške pješačke divizije na sjeverozapadnom pravcu, prema istočnoj Bosni.
Tri brigade i centralna bolnica sa preko 2.000 ranjenika su ostale okružene, i prema Hitlerovoj naredbi, njemački vrhovni komandant general Aleksandar Ler je naredio i izvršio njihovo uništenje. Njemački vojnici su ubijali bez biranja, ubivši i ranjenike, te nenaoružano ljekarsko osoblje. Uz to su partizanske jedinice trpile od nedostatka hrane i lijekova, i mnoge je pokosio tifus “pjegavac”.
Stradao je ukupno 6.391 partizan, više od trećine vojnika koji su ušli u borbe. Njemački komandant na bojnom polju general Rudolf Luters je u svom završnom izvještaju opisao “komunističke pobunjenike” kao “dobro organizirane, vješto vođene i s nevjerojatno visokim borbenim moralom”.
