Zamjenica predsjedavajućeg Vijeća ministara BiH i ministrica vanjskih poslova BiH Bisera Turković uputila je danas, 5. aprila 2022. godine, povodom 30. godišnjice početka opsade Sarajeva pismo svjetskim zvaničnicama, uključujući generalnog sekretara Ujedinjenih naroda Antonia Guteresa (Guterres), generalnog sekretara NATO Jensa Stoltenberga, čelnike Evropske unije, ministre vanjskih poslova država članica Vijeća sigurnosti, Evropske unije i država članica Vijeća za implementaciju mira (PIC).
Pismo prenosimo u cijelosti:
– Ovih dana se navršava 30 godina od početka opsade Sarajeva i agresije na Bosnu i Hercegovinu. Opsada glavnog grada međunarodno priznate države smatra se jednom od najdužih u historiji ratovanja.
Tokom 44 mjeseca opsade Sarajeva sistematskim granatiranjem i snajperskom vatrom ubijeno je više od 11 hiljada ljudi, od čega 1.601 dijete. Ranjeno je više od 50.000 građana, civila svih nacionalnosti. Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (ICTY) izrekao više presuda za ratne zločine tokom opsade Sarajeva.
Napadi na civile
Civili su napadani na sahranama, u kolima hitne pomoći, tramvajima, autobusima ili na biciklima. Napadani su dok su dok su obrađivali bašte, kupovali na tržnici ili čistili gradske ulice. Djeca su bila meta napada dok su se igrala ili šetala ulicama. Napadi su uglavnom vršeni danju. Nisu bili odgovor ni na kakve vojne prijetnje.
Napadači su u većini slučajeva mogli jasno vidjeti da su se njihove žrtve bavile svakodnevnim civilnim aktivnostima – navodi se, između ostalog, u pravosnažnoj presudi Stanislavu Galiću, bivšem komandantu Vojske bosanskih Srba, na kaznu doživotnog zatvora “zbog njegove uloge u kampanji snajperskog djelovanja i granatiranja civila u Sarajevu u periodu od septembra 1992. do augusta 1994.”
Trideset godina nakon toga, građani Bosne i Hercegovine ponovo se suočavaju sa sigurnosnim i političkim prijetnjama koje bude strahove, nemir i bojazni.
Mir koji je, u proteklih 26 godina, izgrađen mukotrpnim radom, teškim reformama i kompromisima ugrožava se ozbiljnim, sistemskim i koordiniranim pokušajem nezakonite izmjene ustavno-pravnog sistema Bosne i Hercegovine.
Ozbiljna sigurnosna i politička prijetnja
Dozvolite mi da vam iznesem nekoliko činjenica koje nepobitno potvrđuju da se, u trenutnoj geopolitičkoj situaciji radi o ozbiljnoj sigurnosnoj i političkoj prijetnji koja nije otklonjena niti prestala i koja i dalje prijeti da izazove širu destabilizaciju:
– Neki od političkih predstavnika u entitetu RS, već godinama vode javnu kampanju protiv državnih institucija, nazivajući ih “nefunkcionalnim”, “nemogućim”, a Bosnu i Hercegovinu “propalom državom”.
– Ova kampanja je direktna posljedica Memoranduma II Srpske akademije nauka i umjetnosti (SANU) iz 2011. godine, u kojem se između ostaloga, navodi:
“Vrlo je značajno da političari u RS-u jasno stave do znanja javnosti i međunarodnoj zajednici da BiH ne smatraju kao jedinstvenu državu, već kao zajednicu dve teritorije koje trenutno čine cjelinu. A tu cjelinu treba što češće nazivati neprirodnom, nametnutom, nemogućom. Koristiti sve mehanizme da se oba doma parlamenta BiH maksimalno onemoguće u radu, obezvrijede i obesmisle na sve moguće načine. Sprječavati donošenje zakona koji se ne smatraju bitnim i ne predstavljaju nikakvu prijetnju RS-u. Ovo je jedno od značajnijih sredstava za dokazivanje teze o nemogućnosti funkcionisanja zajedničkih institucija.”
– Narodna skupština entiteta RS je 20. oktobra 2021. godine usvojila Zakon o lijekovima i medicinskim sredstvima RS-a kojim je previđeno osnivanje entitetske agencije za lijekove. Zakon je objavljen u Službenom glasniku 28. decembra 2021. godine.
Šta je sve usvojila NSRS
Vlada entiteta RS je 3. februara 2022. godine dala saglasnost na Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o republičkoj upravi, kojim se osniva Agencija za lijekove i medicinska sredstva RS. Sa novom agencijom, entitet RS bi “izašla” iz zajedničke državne agencije za lijekove.
– Narodna skupština entiteta RS je 10. decembra 2021. godine usvojila zaključke koji se odnose na povlačenje entiteta RS iz državnog pravosuđa, indirektnih poreza, sigurnosti i odbrane, te formiranje entitetskih agencija.
– Narodna skupština entiteta RS je 10. februara 2022. godine usvojila neustavan Nacrt zakona o Visokom sudskom i tužilačkom vijeću (VSTV) RS, kojim je predviđeno formiranje entitetskog VSTV-a. Formiranjem entitetskog VSTV-a potkopao bi se isti taj organ na državnom nivou.
– Narodna skupština entiteta RS je 10. februara 2022. godine usvojila Zakon o nepokretnoj imovini, čime je prebačena nadležnost iz jednog dijela oblasti nepokretne imovine sa nivoa Bosne i Hercegovine na nivo entiteta RS. Zakon, koji je u suprotnosti sa Ustavom Bosne i Hercegovine, trebao bi stupiti na snagu početkom narednog mjeseca.
Antiustavni zakoni
– Republička uprava Civilne zaštite entiteta RS je 17. marta 2022. godine obavijestila Vijeće ministara i Ministarstvo sigurnosti BiH da prekida saradnju sa Ministarstvom sigurnosti BiH. Ova odluka je uslijedila nakon što je direktor entiteske Agencije civilne zaštite u oktobru prošle godine posjetio Srpsko-ruski humanitarni centar u Nišu gdje je dogovorio da službenici uprave civilne zaštite entiteta RS budu obučavani u centru u Nišu.
Svi navedeni antiustavni zakoni se nalaze u različitim procedurama usvajanja.
Podsjećam vas da su svi državni zakoni koji se sada stavljaju van snage odlukama entiteta usvojeni u potpuno demokratskoj proceduri. Sve državne institucije koje su se gradile godinama sa ciljem postizanja funkcionalnosti zemlje danas se ruše. Pozivamo nadležne institucije da zaustave destrukciju zemlje – zaključila je Turković u pismu.
