Posljedično, Balkan je vijekovima bio ‘bure baruta’ Evrope, iako se fitilj nalazio drugdje. Kao što je rekao Oto fon Bizmark, trideset godina prije nego što je započeo Veliki rat, “neka budala na Balkanu će sve zapaliti”…
“Hladni rat trebalo je da se završi kada se 1991. urušio Sovjetski Savez. Ali on se nikada nije završio, i veoma je živ na Balkanu. Nakon pada SSSR-a, Zapad, a posebno SAD, imao je savršenu priliku da pomogne kreiranje nove bezbjednosne politike i struktura. Imali smo šansu da uklonimo sve stare institucije Hladnog rata i da pomognemo da se Evropa, Rusija i SAD pokrenu ka bezbednosnom aparatu pogodnom za 21. vijek“, piše u autorskom tekstu za “Nedeljnik” Stiven Mejer, bivši zamjenik šefa CIA za Balkan.
Mejer piše da je umjesto navedenog, došlo do toga “da smo pogledali smo unatrag i izvukli lekcije s kraja Prvog svjetskog rata“.
“Na kraju Prvog rata, Zapad, a posebno Francuska i Britanija, okrutno su kaznile i ponizile poraženu Njemačku. Nijemci su postali ogorčeni, ljutiti, i željeli su osvetu. Posljedica je bio uzlet Hitlera i Drugi svjetski rat – svega dvadeset kratkih godina po okončanju Prvog.
Slično tome, Zapad je po padu Sovjetskog Saveza ponizio Rusiju i otpisao je kao veliku međunarodnu silu. Govorili smo Rusima da moraju da prihvate zapadnjačke političke i ekonomske modele. Slali smo “eksperte” u Rusiju da ih “nauče” kako da “konstruišu istinsku” slobodnu demokratsku zemlju. Ali smo i zadržali NATO i doveli ga na granice Rusije, dok smo insistirali da Varšavski pakt mora da se sruši. Dok god je Boris Jelcin bio predsjednik, Rusija je igrala po tom ritmu i pokušavala da prihvati politiku i institucije Zapada“, piše Mejer.
Autor piše da da je Rusija prolazila kroz duboko političku, ekonomsku i psihološku krizu, a da je netrpeljivost i bes prema Zapadu počeo je da raste u toj zemlji.
“Putin je imao drugačije poglede od Jelcina i odbacio je zapadnjačke norme i njihovu dominaciju. Posljedica je bila novi smisao Rusije – ne u marksizmu i lenjinizmu, već u duboko konzervativnim i pravoslavnim vrijednostima. Rusija je pod Putinom postala ljuta i agresivna, a Hladni rat, za koji se Zapad postarao da će trajati, prigrljen je i u Moskvi.
To nije ništa novo za Balkan. Vijekovima je on bio igralište za odmjeravanje snaga velikih sila. Ali to ima manje veze sa Balkanom kao Balkanom, a više sa lokacijom regiona. Vijekovima je to bilo poligon za okršaj velikih evropskih sila. Interesi velikih carevina su se sticajem okolnosti lomili baš na Balkanu. To je mjesto sukoba Otomanskog carstva, Austrijskog i Ruskog carstva. Zato su druge imperije – prije svega Britanci i Francuzi – takođe na oku držali Balkan i miješali se čak i ako nisu bili fizički prisutni u regionu. Posljedično, Balkan je vijekovima bio ‘bure baruta’ Evrope, iako se fitilj nalazio drugdje. Kao što je rekao Oto fon Bizmark, trideset godina prije nego što je započeo Veliki rat, ‘neka budala na Balkanu će sve zapaliti’…“
