Većina zastupnika Parlamentarne skupštine Vijeća Evrope podržala je na plenarnoj sjednici u Strasbourg 16. aprila članstvo Kosova u ovoj organizaciji, posvećenoj ljudskim pravima i razvojem demokratije.
Izvještaj je sastavila grčka zastupnica Dora Bakoyannis, a njegov nacrt je u martu odobrio Komitet za politiku i demokratiju ove organizacije.
Obraćajući se Skupštini, Bakoyannis je naglasila da je Kosovo, “bez obzira na neke nedostatke”, funkcionalna demokratija i ispunjava uslove za prijem. Ona je rekla da su pravnici, takođe, potvrdili stav da Kosovo ispunjava osnovne uslove za članstvo u Vijeću Evrope.
Osvrćući se na formiranje Zajednice opština sa srpskom većinom na Kosovu, ocijenila je da se radi o pitanju koje je u “unutrašnjoj nadležnosti Kosova i nema veze sa prijemom u Vijeće Evrope”.
Zbog toga je rekla da Vijeće ministara treba da pozove Kosovo da postane članica Vijeća Evrope.
Navela je i da njen izvještaj ne obuhvaća pitanje priznavanja ili nepriznavanja Kosova i da nije dužna da se bavi pitanjem državljanstva.
Poručila je, ukoliko bi to bio slučaj, ona ne bi pristala da sačini izvještaj i prilagodila bi se stavu svoje zemlje, Grčke, koja ne priznaje kosovsku nezavisnost.
Kako Bakoyannis, tako i ostali govornici, uključujući pravne eksperte, pozdravili su odluku vlade Kosova da primjeni odluku Ustavnog suda o zemljištu manastira Dečani. Takođe je navedeno da će pitanje eksproprijacije biti pažljivo praćeno u postpristupnom procesu.
Šta je rečeno tokom rasprave?
Većina zastupnika koja je sudjelovala u raspravi podržala je članstvo Kosova u Vijeću Evrope.
Njemački zastupnik Frank Schwabe pohvalio je izvještaj i pozvao da Kosovu bude omogućeno članstvo, dok je Zsolt Nemeth iz Mađarske, kao predstavnik Evropske konzervativne stranke, rekao da je protiv predstavljenog izvještaja.
Kao jedan od glavnih razloga je naveo neuspostavljanje Zajednice opština sa srpskom većinom.“Drugo pitanje je Srbija. Ignoriranje interesa Srbije je destabilizirajuće”, rekao je Nemeth.
U međuvremenu, Iulian Bulai, zastupnik iz Rumunije, koja ne priznaje nezavisnost Kosova, rekao je da podržava članstvo Kosova i da očekuje da ta zemlja ispuni obaveze koje proizlaze iz članstva.
“Naša borba nije za države, već za prava pojedinaca. Branimo prava pojedinaca, a ne država i etničkih grupa. Kosovo je spremno i zaslužuje biti primljeno u Vijeće Evrope, ali mora osigurati odgovarajuću zaštitu srpske zajednice”, rekao je Bulai.
Piero Fassino iz Italije rekao je da se prava srpske manjine mogu bolje zaštititi ukoliko Kosovo bude dio Vijeća Evrope, a govoreći o Zajednici opština sa srpskom većinom, kazao je da strahuje od toga da to tijelo ne bude ličilo na RS u Bosni i Hercegovini.
Grčki zastupnik Alexis Tsirpas takođe je rekao da podržava članstvo Kosova u Vijeću Evrope.
Biljana Pantić Pilja iz Srbije kritizirala je predstavljeni izvještaj, rekavši da ne može biti zanemareno pitanje uspostave Zajednice opština sa srpskom većinom.
“Ukoliko dozvolite da uđe u Vijeće Evrope, a da se ne uspostavi Zajednica, onda ona nikada neće biti uspostavljena”, rekla je.
Protiv članstva Kosova u Vijeću Evrope izjasnila se i crnogorska zastupnica Maja Vukićević, inače članica proruske Demokratske narodne partije.
Dan prije glasanja u Strasbourgu su bile brojne konsultacije da se vidi kakvo je raspoloženje. Došlo je do susreta delegacija političkih partija, dok su delegacije Srbije i Kosova uložile posljednje napore da uvjere zastupnike da u što većem broju glasaju za njihovu stranu – u slučaju Kosova, da se odobriti pozitivno mišljenje za članstvo, a u slučaju Srbije protiv.
U sjedištu Vijeća Evrope je i delegacija Skupštine Kosova, dok je i ministarka vanjskih poslova Kosova Donika Gervala održala sastanke na različitim nivoima.
Utisak delegata nekoliko članica Vijeća Evrope, sa kojima je Radio Slobodna Evropa razgovarao, jeste da će na sjednici biti moguće osigurati povoljne glasove za Kosovo.
Međutim, primjećeno je da je u posljednjem trenutku došlo do poteza nekih članica koje priznaju Kosovo kao državu, ali nisu sigurne u podršku prijemu Kosova u Vijeću Evrope u ovom trenutku.
Takođe će biti izazov obezbijediti prisustvo dovoljnog broja zastupnika kako bi se obezbijedio neophodan kvorum. Za to mora biti prisutna najmanje trećina ukupnog broja članova Parlamentarne skupštine.
Pominje se i mogućnost da određeni broj zastupnika uopšte ne učestvuje na sjednici.
Šta slijedi?
Ako Parlamentarna skupština glasa za članstvo Kosova u utorak, onda stvar prelazi u ruke ministara vanjskih poslova Vijeća Evrope, koji konačno moraju da odluče da li da prihvate Kosovo kao najnovijeg člana te organizacije ili ne.
Naredni sastanak Vijeća ministara biće održan sredinom maja. Vijeće ministara vanjskih poslova Vijeća Evrope sastaje se jednom godišnje, tradicionalno u maju.
Međutim, u diplomatskim krugovima se šuška da članstvo Kosova možda neće biti stavljeno na dnevni red sastanka ministara u maju.
Ovo se odnosi i na aktivnost zemalja kvinte – SAD, Njemačka, Velika Britanija, Francuska i Italija – koje inače podržavaju Kosovo, ali žele da Priština krene ka uspostavljanju Zajednice opština sa srpskom većinom.
Što se tiče izvještaja, o kome će se glasati u utorak, u njemu se kao uslov poslije članstva u Vijeću Evrope pominje osnivanje Zajednice opština sa srpskom većinom, ali se saznaje da je italijanska delegacija predložila amandman na ovaj izvještaj kojim se traži da Kosovo uspostavi Zajednicu prije ulaska u Vijeće Evrope.
Do posljednjeg trenutka biće nejasno kako će se glasati i u kom obliku će tekst biti odobren.
Očekuje se da će debata o Kosovu i glasanje biti održani u utorak popodne u Strazburu.
