Piše: Bahrija Habul
Godine 1873. iz Carigrada sa studija medicine u Tuzlu dolazi dr Mehmed Sami Šerbić, prvi ljekar i pokretač akcije za gradnju prve bolnice (Hastahane) u Tuzli. U jesen 1874.godine bolnica je počela sa radom i to je bila klica kojom je započeto organizovano zdravstvo u ovom dijelu Bosne. Bolnica je imala 10 kreveta raspoređenih u 4 sobe, prijemnu ambulantu, ordinaciju, kuhinju, sobu za klanjanje i sobu za personal.
Sa dolaskom Monarhije 1886. godine u Tuzli je otvorena Opštinska bolnica u Kojšinu u kojoj su u to vrijeme radili austrijski ljekari i apotekari. Monarhija po prvi put uvodi zdravstvenu službu za zaštitu žena. Naravno, Bosanke, naročito muslimanke, nisu prihvatale ljekare muškarce pa se ukazala velika potreba za ženama-ljekarima. Prva žena ljekar, ginekolog u Bosni i Hercegovini, koja je radila u Službi za zdravstvenu zaštitu žena u Tuzli bila je poljakinja Theodora Krajewska.
(Sami Šerbić, Hastahana, Theodora Krajewska, Risto Jeremić)
Godine 1891. puštena je u rad prvi vojni zdravstveni objekat, a 1904. godine sa dolaskom dr Riste Jeremića Opštinska bolnica u Kojšinu dobija prvog specijalistu hirurga.
Prva radnička bolnica i ambulanata nalazila (1891) se uz rudarske kolone preko puta Solane u Kreki. Ovaj objekat postoji i danas i služi kao stambena zgrada.Nova radnička bolnica u Kreki, znatno veća, bolje opremljena i savremenija, izgrađena je 1925.godine. Objekat postoji i danas.
Do 2008.god u njemu je bila smještena Psihijatrijska klinika Kliničkog centra u Tuzli. Sredstvima Međunarodnog komiteta Cevenog krsta objekat Psihijatrijske klinike u Kreki adaptiran je u prolječe ratne 1993.godine.Tek nakon njene adaptacije može se uočiti arhitektonski izgled i ljepota ovog objekta. Ipak, godine 2008. Psihijatrijska klinika Kliničkog centra seli se u dvokatnu zgradu bivše kasarne “Mirsad Fidahić” u Solini
Godine 1919. godine formira se Opšta državna bolnica, a 1923. otvara se Dom narodnog zdravlja i okružna bakteriološko-epidemiološka stanica. Tako je 1940. godine u zdravstvu u Tuzli radilo 25 ljekara i 8 apotekara. Ratne 1944. godine u Tuzli je formirana i Vojna bolnica kapaciteta 480 postelja. Poslije završetka I. svj rata na prizemne objekte na Gradini dozidani su spratovi, ali sve je to srušeno tokom II.svj rata.
Poslije rata ukazala se velika potreba za medicinskim osobljem i 1947. godine otvara se Srednja medicinska škola. Deset godina kasnije, 1.9.1957. god. na Gradini počinje izgradnja novog bolničkog kompleksa. Projektnu dokumentaciju je sačinio tuzlanski „Projekt“, a autor projekta je bio Stanko Kliska inž arhitekture. Radove je izvodila sarajevska „Vranica“.
Nakon 6 god, 22.07.1964.godine, nova bolnica na Gradini je završena i otvorena, a u njoj rade Hiruško, Ortopedsko, traumatološko, oftalmološko, ginekološko-akušersko odjeljenje te kabineti za otorinolaringologiju,radiologiju i transfuziologiju,centralni labaratorij,služba za patologiju i prateće tehničke službe.
Godine 1975. otvara se dječija bolnica, koju je projektovao Arh Aleksandar Kostić, radove je izveo tuzlanski Tehnograd. 1979. godine otvara se zgrada infektivne klinike. Prema projektu arh Mirze Salkića radove izveo Tehnograd.
Godine 1983. godine otvorena je moderna i savremena Interna klinika. Autori projekta su bili arhitekte Sadeta Kostić, Zvonimir Jurić i Mirza Salkić.
Neurološko-fizijatrijsku kliniku isprojektovao je Gradimir Krajtmajer, dipl.inž.arhitekture.1995, dr. Emir Kabil je došao do informacije da postoji mogućnost povezivanja neke institucije iz Buffalla sa kliničkim centrom ovdje. Šef Kardiovaskularne hirurgije je aplicirao za to i 1996. Je stigao grant od dva miliona dolara. „Naravno, tada je Bosna bila jako aktuelna u svijetu, a nama Hillary Clinton postaje sponzor projekta”, kaže dr. Kabil.
(dr.Mujbegović, dr. Rajner, dr. M. Šehović, dr. Kabil, dr. Terzić, dr. Mujanović)
Zahvaljujući američkoj pomoći, iz Tuzle je na usavršavanje u SAD otišlo preko 100 ljudi, među njima 20 ljekara. Dvije godine poslije prvog susreta sa bivšom prvom damom SAD-a, Amerikanci su dobili novi prijedlog: otvaranje kardiovaskularne klinike u Tuzli.
Ova zamisao se počela ostvarivati 2005.g. Ubrzo je obezbijeđen bankarski kredit i sa potporom šest privatnih investitora. Kupljeno je zemljište i dobijeno odobrenje za gradnju i krajem avgusta 2008.g. završen je objekat sa odgovarajućom opremom . “Centar za srce BH Tuzla” sa gotovo 10 hiljada kvadratnih metara korisnog prostora za bolnički i hotelsko-rehabilitacijski dio, uz sopstveni servis eksternog transporta pacijenata i heliodrom, svečano je otvorio, naravno, dr. Emir Kabil.
O Domovima zdravlja i manjim ambulantama govorićemo drugom prilikom.
