Međunarodni dan planina obilježava se svake godine 11. decembra, a proglasila ga je opća skupština Ujedinjenih naroda 2003. godine nakon što se ukazala potreba kontinuiranog osvještavanja velikog značenja planina i održivog razvoja njihova okoliša za očuvanje kvalitetnog života stanovništva.
Prilika je to za podizanje svijesti o važnosti planina za život, isticanje potencijala ili otežavajućih okolnosti za razvoj planinskih resursa, te prilika za sklapanje partnerstava koja će donijeti pozitivne promjene za planine i planinske predjele cijelog svijeta.
Ljepote planina i u našoj zemlji jednostavno ostavljaju bez daha. I ne možete reći jedna je planina ljepša od druge, jer je svaka od njih jedinstvena, autentična i predstavlja fantastični dragulj naše prirode. A tih dragulja ima mnogo, jer kako ste sigurno upamtili za vrijeme vaših školskih dana – Bosna i Hercegovina je pretežno planinska zemlja.
Planinske ljepotice sa svojim visokim vrhovima čine četiri petine države i predstavljaju dio Dinarskog lanca koji se pruža u pravcu sjeverozapad – jugoistok.
Povodom Međunarodnog dana planina predstavljamo vam najviše vrhove u BiH.
Čak šezdeset planina u Bosni i Hercegovini ima vrhove iznad 1.500 metara nadmorske visine, a vrhove više od 2.000 metara nadmorske visine ima 11 planina. Najviši vrh Bosne i Hercegovine je (ovo sigurno znate) Maglić sa 2.386 metara nadmorske visine.
Maglić
Dinarska planina se nalazi oko 20 kilometara jugozapadno od Foče uz granicu BiH i Crne Gore. Omeđena je rijekom Sutjeskom na zapadu, planinom Volujak na jugozapadu, rijekama Drinom i Pivom na sjeveroistoku te planinom Bioč na jugoistoku. To je najveća planina u BiH sa svojim dominantnim vrhom koji doseže do 2386 metara nadmorske visine.
Prepoznatljiv je po zeleno-bijelom dekoru sa visokim i strmim stijenama i obiluje brojnim izvorištima vode od kojih su najpoznatija Kondžila vrela, Korita, Javorak, a najbogatije vrelo sa vodom je na Prijevoru.
Na visini od oko 2000 metara nadmorske visine na lokalitetu Careva dola se nalazi izvor vode što je rijetkost na ovim visinama. U podnožju jugozapadne strane Maglića na 1517 metara nadmorske visine nalazi se Trnovačko jezero. Podnožje Maglića čini egzotična prašuma Perućica koja se proteže iz doline Sutjeske do prijevorskog platoa.
Volujak
Planina Volujak je dugački greben, smješten u graničnom području BiH i Crne Gore, između Maglića na sjeveru, Lebršnika na jugu, Zelengore na sjeverozapadu i Bioča na istoku, sa kojima čini jedan od najljepših planinskih masiva.
Druga planina po visini u Bosni i Hercegovini. Najviši vrh Velika Vlasulja (2337 metara nadmorske visine) nalazi se u Crnoj Gori, dok je najveći vrh Volujka u BiH Stutenac sa svojih 2294 metara nadmorske visine.
Na sjeverozapadnoj strani masiva se nalazi možda i najatraktivniji vrh Volujaka, Badnjine, visok 2243 metara nadmorske visine. Uspon od Sastavaka, preko Izgori, pa uz Kuzmansku stupu do vrha Badnjine, naročito u zimskim uslovima, je ipak malo zahtjevniji.
Čvrsnica
Čvrsnicu zbog njezine visine mnogi zovu „krov“ Hercegovine (Pločno 2228 metara nadmorske visine). Čvrsnica se nalazi u općinama: Posušje, Jablanica i Mostar,a također je i sastavni dio Parka prirode Blidinje.
Zbog neobične ljepote njenog prirodnog okoliša redovito je odredište planinara iz zemlje i cijele regije. Pruža se pravcem zapad istok, praktički od Duvanjskog polja pa do Neretve. Od najbližeg „susjeda“, Vran planine na njenom sjeveru dijeli je Risovac, Dugo polje i jezero Blidinje. Na njenom istoku nalazi se planina Prenj od kojega je dijeli rijeka Neretva. Zbog svoga položaja Čvrsnica je i u vojnom i strateškom pogledu vrlo zanimljiva.
„Hajdučka vrata“ su prirodni fenomen na Čvrsnici, koji osim svojom ljepotom, zapanjuje i svojim položajem jer se nalazi na rubu kanjona dubokog čak 1800 metara. Legenda kaže da su se tu proglašavali hajduci, te da onaj ko prođe kroz „Hajdučka vrata“ postaje otporan na metke.
Često se događa da se u roku od samo sat vremena smijene tri godišnja doba. Vjetar zna na brzinu donijeti oblake, maglu i kišu, a s time i hladnoću i nepovoljne uvijete za duži boravak na planini.
Prenj
Smješten je u srcu dinarnih planina u sjevernom dijelu Hercegovine. Prenj leži u luku sa sjeverozapada, rijeke Neretve od Glavatičeva kod Konjica do Bijelog Polja kod Mostara; sa jugoistočne strane je omeđen planinskim masivima Veleža (1969 metara nadmorske visine), Crvnja (1921 metara nadmorske visine) i Visočica (1964 metara nadmorske visine).
Planinari ga često nazivaju “Bosanski Himalaji”. Ima dosta vrhova oko 2000 metara. Najviši vrh je Zelena glava koji je visok 2103 metara nadmorske visine, četvrti u BiH, pored kojeg se odmah u neposrednoj blizini nalazi Otiš.
Otiš i Zelenu glavu razdvaja samo jedno sedlo. S vrha se pruža posebno lijep pogled na sjeverni dio planine s vrhovima Velike Kape, Taraša, Osobca i Borašnice. Nalaze se u središnjem planinarskom području i sa vrha se pruža nezaboravan pogled kako na planine koje ga okružuju Velež, Čvrsnicu, Bjelašnicu, Visočicu.
Kada je vrijeme vedro pogled se čak pruža do najviše planine u Bosni i Hercegovini – Maglića, a seže i do mora. U podnožju planine su tri grada: Mostar, Konjic i Jablanica.
Okružuju ga prirodna i vještačka jezera: Boračko, Jablaničko, Grabovičko, Salakovac, kao i rijeke Neretva, Ljuta, Neretvica, Bijela i Drežanka.
Vranica
Vranica je najviša i najpoznatija rudna planina u centralnoj BiH i najviša planina u BiH izvan područja Hercegovine. Ipak, pretežno se sastoji od blagog padinskog terena, što dozvoljava lagan pristup i ugodno planinarenje.
Najkarakterističnija crta ove planine je Prokoško jezero, ledničko jezero zapanjujuće ljepote, puno pastrmke i rijetkog vodenog guštera tritona, jedinstvenog za ovo područje.
Nalazi se između gradova Gornji Vakuf na zapadu i Fojnice na istoku, između rijeka Vrbasa i Bosne. Najviši vrh zove se Nadkrstac i ima nadmorsku visinu 2112 metara nadmorske visine.
Ovo je vjerovatno najočuvanije pastirsko selo u Dinarskim Alpama. To je pitoma planina, s dosta pašnjaka i površinskim vodama. Na Vranici se može vidjeti dosta izvora (Vrbasa, Kozičke rike, Sikirskog potoka), mnoštvo slapova (Ždrimački slap, Kozički slap) i mnogo različitih pećina i jama.
A mogu se i naći endemske biljke: vraničko zvonce (bijelo vraničko zvonce), bosanska zvončika i Alchemilla vranicensis. Također, u Prokoškom jezeru živi endemska životinjica triton.
Treskavica
Treskavica je jedna od najljepših planina u BiH, a tako je blizu Sarajeva. Sa svojih 2088 metara nadmorske visine najviša je sarajevska planina i samo 300 metara je niža od najvišeg vrha u državi, Maglića. Neobična poјava za krševitu planinu Treskavicu jest bogatstvo izvora od koјih neki leže pod samim naјvišim vrhovima. Podaci govore da na ovoj planini izvire 365 vrela među kojim su i izvori pet velikih rijeka, Željeznice, Bistrice, Ljute, Bijele i Rakitnice.
Tu su i jezera Veliko, Platno, Crno, Bijelo i Zmijsko jezero te Turov Stan, Kućare, Trokunsko, Gornja Bara i Simovića Bara. Prvih pet jezera su glacijalnog porijekla, nalaze se iznad 1500 metara nadmorske visine i predstavljaju najizrazitije tragove ledenog doba na ovoj planini.
Najviši vrh Treskavice iznosi 2.088 metara nadmorske visine i karakterističan je po tome što ga planinari zovu trima različitim imenima. Za jedne je Mala ćaba, druge Đokin toranj, a treće Pakliješ.
Pakliješ je područje malo južnije od vrha koje je dobilo ime zbog nepristupačnosti i surovosti terena. Đokin toranj po metalnom objektu izgrađenom kao sklonište, a veže se za nekog Đoku, arhitektu, planinara. Mala ćaba je stari naziv za vrh koji mještani iz sela u podnožju Treskavice od davnina koriste, a vezan je za posjećivanje vrhova u određenom danu u godini iz religijskih razloga.
Kako god bilo, najviši vrh Treskavice uistinu je impresivan. Kad je vidljivo i vrijeme sunčano, posjetioci tvrde da pogled sa Treskavice seže sve do Crne Gore i Jadranskog mora.
Vran
Vran planina se nalazi na području općine Tomislavgrad, na pola puta do Jablanice, južno od Ramskog jezera. Vran planina diže se iznad Dugog polja na suprotnu stranu od Čvrsnice. Ima oblik jednostavnog čunja a strane su ravne i pločaste. Građen je od vapnenaca i dolomita.
Ime Vran planine, visoke 2074 metara nadmorske visine, povezuje se s tamnim izgledom kada se gleda iz Polja. A neke pastirske priče kažu da je Vran dobio ime po jatima vrana koje su nastanjivale podnožje ove planine.
Ima četiri vrha viša od 2000 metara nadmorske visine, a najviši je Veliki Vran (2074 metara nadmorske visine). Južno od Velikog Vrana je Bijela Glava (1990 metara nadmorske visine), Mali Vran (2017 metara nadmorske visine).
Bjelašnica
Bjelašnica je uz Jahorinu, Vlašić, Kupres i Blidinje jedan od vodećih ski centara u BiH. Osim toga, Bjelašnica je najviši ski centar u našoj zemlji.
Planina Bjelašnica se nalazi u središnjem dijelu zemlje, smještena jugozapadno, na udaljenosti od samo 25 kilometara od Sarajeva. Do nje je planina Igman, na kojima je održan veći dio takmičenja XIV Zimskih olimpijskih igara u alpskim i nordijskim disciplinama kao i skokovima.
Na najvišem dijelu (2067 metara nadmorske visine) podignuta je značajna meteorološka stanica, koja je ujedno i najviša stalno nastanjena tačka u Bosni i Hercegovini.
Posebnu atrakciju predstavljaju visoki snježni smetovi koji dosežu i do nekoliko metara. Zima je posebno interesantna upravo zbog pejzaža koji pruža planina prekrivena snježnim prekrivacem, nalik na bijelu pustinju oblivenu zrakama sunca, iznad koje se prostire ništa više nego nebeski krajolik.
Lelija
Planina Lelija se nalazi u istočnoj Hercegovini, u blizini Kalinovika i Foče. Najviši vrh Lelije je Velika Lelija na 2.032 metara nadmorske visine.
Najviši vrh Lelije je Velika Lelija na 2.032 metara nadmorske visine. Osim ovoga značajni vrhovi su i vrh Todor (1.949 metara nadmorske visine) te Saikov Vrh (1.562 metara nadmorske visine.). Sa jugoistočne strane nadovezuje se na planinu Zelengoru, a dijelom pripada Nacionalnom parku Sutjeska.
Na putu prema vrhu Lelije nalaze se dva izvora: jedan je Jablan vrelo, a drugi je nedaleko od vrha i nema puno vode u njemu. Nedaleko od malog vrela se izlazi na čistinu odakle se pruža prelijep pogled na Zelengoru. Planina Lelija je još jedna planina u nizu koju vrijedi posjetiti i doživjeti jedno zaista posebno iskustvo.
Zelengora
Zelengora se nalazi u sklopu Nacionalnog parka Sutjeska. Najpoznatija je po velikom broju glacijalnih jezera (gorske oči), od kojih su najpoznatija Kotlaničko, Orlovačko, Štirinsko, Jugovo jezero, Donje Bare, Gornje Bare…
Najveći vrh Zelengore je Bregoč (2014 metara nadmorske visine), a pored njega se nalazi još desetak vrhova oko 2000 metara nadmorske visine. Iako na njoj štrče brojni impozantni vrhovi (Vilinjak, Bregoč, Stog, Orlovac, Planinica, Klek, Uglješin vrh…), Zelengora je nekako pitoma i blaga planina. Sušta suprotnost Magliću i Volujaku, od kojih je dijeli duboki kanjon Sutjeske.
Obiluje bogatstvom flore i faune, a u tome prednjači Perućica jedina prašuma Evrope. Zelengora, možda izgledom najnježnija i najpitomija planina, krije mnoge ljepote.
Izvor: RadioSarajevo
