Četrdeset i jedna nevladina organizacija upozorila je da zakoni koje je sinoć usvojila Narodna skupština Republike Srpske predstavljaju osvetnički udar na kritičke glasove u entitetu, posebno na udruženja građana koja nisu pod kontrolom vlasti, medije i opozicione snage.
Organizacije civilnog društva ističu da je usvajanjem tzv. “Zakona o stranim agentima” i izmjena Krivičnog zakonika stvoren prostor za sistemski progon neistomišljenika.
“Zakon o stranim agentima”, kojim se prijetilo već duži niz godina, donijet je po hitnoj proceduri uz objašnjenje da bi njegovo neusvajanje “stvorilo pretpostavke za urušavanje ustavnog uređenja”. Ovim zakonom vlast je unaprijed stavila metu na brojne medije i organizacije koje je prethodno označila kao “neprijatelje”.
Takođe, izmjene Krivičnog zakonika namijenjene su prisiljavanju poslanika na državnom nivou, nosilaca pravosudnih funkcija i drugih zaposlenika institucija BiH da slijepo slijede odluke vladajuće većine u RS. Ove izmjene predstavljaju grubi udar na temelje demokratije u Bosni i Hercegovini.
Nevladine organizacije ističu da institucije Republike Srpske već imaju mehanizme za kontrolu finansijskog i drugog poslovanja organizacija civilnog društva. Takođe, političko djelovanje udruženjima je već zabranjeno postojećim zakonima, ali se ta zabrana očigledno nije odnosila na nevladine organizacije pod kontrolom vlasti koje su otvoreno podržavale vladajuće stranke i kandidate na izborima.
Novi zakon će automatski etiketirati sve organizacije koje se finansiraju iz međunarodnih izvora kao “strane agente”, iako se iz istih izvora finansira i sama vlast u RS. Takođe, zabranjuje se svim udruženjima sa nezavisnim finansiranjem da predlažu zakone ili “utiču na javno mnjenje”, što će onemogućiti njihov rad na ukazivanju na probleme u društvu.
Ovi zakoni mogu dovesti do gašenja ili zabrane rada brojnih organizacija, uključujući one koje se bave zaštitom ljudskih prava, borom protiv korupcije, zaštitom prava žena, sportom, sindikatima, zaštitom prava potrošača i humanitarnim aktivnostima.
“Ovaj zakon imaće nesagledive posljedice po organizacije koje pomažu građanima kroz socijalnu pomoć, zaštitu od nasilja, humanitarne akcije i pružanje pravne pomoći. Izmjene Krivičnog zakonika predstavljaju neprihvatljiv udar na temeljne vrijednosti demokratije”, navodi se u saopćenju.
Nevladine organizacije upozoravaju da ovi zakoni zadiru u ustave Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, kao i u Evropsku konvenciju o ljudskim pravima i osnovnim slobodama. Oni nisu u skladu sa međunarodnim standardima i mogu dovesti do izolacije RS, zaustavljanja evropskih integracija i smanjenja investicija.
Organizacije pozivaju delegate u Vijeću naroda da zaustave usvajanje ovih restriktivnih zakona i apeluju na vlasti da se suzdrže od osvetničkih akcija.
Potpisnice saopštenja:
- Banjalučki centar za ljudska prava
- Centar za demokratiju i tranzicionu pravdu, Banja Luka
- Centar za građansku suradnju, Livno
- Centar za mlade KVART Prijedor
- Centar za informativnu dekontaminaciju mladih
- Centar za promociju civilnog društva CPCD
- Centar za razvoj medija i analize CRMA
- Centar za životnu sredinu
- Centri civilnih inicijativa CCI
- Fondacija “Lara”, Bijeljina
- Fondacija “Udružene žene”, Banja Luka
- Fondacija lokalne demokratije
- Helsinški parlament građana Banja Luka
- Humanitarna organizacija „Genesis Project“
- Kuća ljudskih prava Banja Luka
- Omladinska organizacija “Centar” Mrkonjić Grad
- Oštra Nula
- Mreža za izgradnju mira
- Radnička solidarnost
- Restart Srpska
- Rosen Metod Centar BiH
- Transparency International u BiH
- Udruzenje “Novi put”, Mostar
- Udruženje građana “Mikro mreža”, Gradiška
- Udruzenje gradjana “Buducnost”
- Udruženje “IMPULS”
- Udruženje Dignitet
- Udruženje građana eTrafika.net
- Udruženje građana RS“ Stop mobbing“
- Udruženje nezavisnih stvaralaca i aktivista GETO
- Udruženje paraplegičara i oboljelih od dječje paralize Velika Kladuša
- Udruženje Umbrella
- Udruženje Val
- Udruženje za promociju evropskih standarda i unapređenje poslovnog ambijenta Banjaluka
- Udruženje za promociju medijskih sloboda, kritičko i istraživačko novinarstvo (SKIN)/Valterportal
- Udruženje za zaštitu životinja Vardi
- Udruženje žena “Napravi Razliku”
- Udruženje žena Plane Makljenovac
- UG SEMPER – portal Gerila
- Ženska vizija Tuzla
- Zdravo da ste
