Još tri osobe u Crnoj Gori oboljele su od Kju (Q) groznice koja već sedmicama pogađa stočne farme u okolini Nikšića i Danilovgrada, saopšteno je iz Instituta za javno zdravlje.
Time je broj oboljelih porastao na osam.
Riječ je o bakterijskoj infekciji od koje oboljevaju domaće životinje, a sa kojih se direktnim ili indirektnim kontaktom prenosi na ljude. Simptomi uključuju visoku temperaturu i groznicu, obilna znojenja, glavobolje, bol u mišićima i zglobovima i izraženu iscrpljenost.
Iako je Institut saopštio da je bolest već prešla sa životinja na ljude, premijer Milojko Spajić je 17. septembra rekao da je zdravstveni sistem spreman da odgovori izazovu u slučaju da Kju groznica pređe na ljude.
“Tako da je jako bitna poruka za građane, da ne treba da brinu, da je zdravstveni sistem potpuno spreman ukoliko bi se to desilo i u budućnosti”, naveo je premijer Spajić.
Veterinarske službe su do sada eutanazirale 103 oboljele krave.
Na usmrćivanje čeka još 30, a prema procjeni može biti i preko 200 oboljelih, saopšteno je iz Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove.
Akutan problem je zakopavanje leševa životinja, jer Crna Gora nema definisan prostor za te namjene, a mještani na više lokacija su spriječili ukopavanje leševa zaraženih krava, strahujući od širenja zaraze.
Protesti i blokade zbog zakopavanja zaraženih krava
Posljednjih dvadesetak usmrćenih krava, komunalna služba u Opštini Danilovgrad je zakopala 16. septembra u blizini katuna Studeno, što su mještani i ekološki aktivisti pokušali da spriječe.
Policija je privela one koji su pokušali da blokiraju prilaz mjestu zakopavanja. Među njima je bio i ekološki aktivista i odbornik danilovgradskom parlamentu Vuk Iković, koji je za Radio Slobodna Evropa saopštio da je dao izjavu tužiocu.
“Niko nije protiv zakopavanja mrtvih krava, ali to mora biti urađeno po propisima. Ako ih ovako budu zakopavali na neadekvatnim mjestima, biće zaraženi i voda i stoka. Tu gdje su sada zakopane krave je katun koji je naseljen i gdje ljudi drže stoku još mjesec dana”, kaže Iković.
Naglašava da se lokacija zakopanih krava mora ograditi kako druga stoka ne bi tu prolazila:
“Zemljište je propusno. Kroz njega će da isparavaju gasovi koji nastaju truljenjem leševa krava.”
Iković kaže da je jedan od zahtjeva da se mrtve krave otkopaju i prevezu na drugu lokaciju koja nije rizična po okolinu.
Narednog dana 17. septembra, mještani Studenog i Danilovgrada su blokirali lokalni put spriječivši komunalnu službu da kamionima doveze leševe novih životinja.
Ovo je treća lokacija na području Nikšića i Danilovgrada na kojoj komunalne službe i veterinarska inspekcija pokušavaju da zakopaju usmrćena goveda.
Prvo mjesto na kome su ukopane životinje bilo je u Župi nikšićkoj, udaljenoj desetak kilometara od Nikšića.
Mještani su se pobunili i primorali komunalnu službu da otkopa pedeset krava i prebaci ih na drugo mjesto.
Zatim je zakopavanje pokušano u rejonu Rakočica između Danilovgrada i Nikšića, međutim mještani su blokirali taj putni pravac. Tvrdili su da se u tom području nalaze izvori voda koje napajaju Danilovgrad, Nikšić i Podgoricu.
Nadležni su odustali i od tog pokušaja, da bi se u trećem pokušaju odlučili za katun Studeno.
Iz opština Nikšić i Danilovgrad nije saopšteno da li će zbog protesta mještana morati da se traže novu, četvrtu lokaciju.
Sporna i visina odštete farmerima
Osim problema sa lokacijom za ukopavanje Ministarstvo poljoprivrede suočeno je i sa zahtjevima farmera da im se nadoknadi šteta za oboljele i usmrćene krave i izgubljenu dobit.
Farmeri smatraju da Vlada i veterinarske službe nisu na vrijeme reagovali na pojavu Kju groznice zbog čega se bolest proširila.
Ministar poljoprivrede Vladimir Joković je saopštio da će krave biti nadoknađene, ali da neće biti ispunjeni svi zahtjevi farmera.
U emisiji na Televiziji Crne Gore 16. septembra Joković je štetu za farmere zbog usmrćivanja bolesnih krava uporedio sa smrtima ljudi od korona virusa:
“Svako grlo ćemo platiti i nadoknadićemo. A recite mi vi kome je nadoknađeno kada je hiljade građana umrlo od korone? Jesu li djeci nadoknađeni roditelji? Zašto sada tolika pompa, a tri hiljade ljudi je nastradalo od korone?”
Dan kasnije saopštio je da su mediji tendenciozno premijeli njegovu izjavu:
“Pokušao sam da objasnim i rekao da situacija koja nam se desila kao posledica kju groznice koja je pogodila stočni fond nije ni približno katastrofalna kao druge situacije iz skorije prošlosti”, saopštio je Joković.
Na sajtu Vlade nema podataka o školskoj spremi ministra poljoprivrede Vladimira Jokovića. Osim partijskih funkcija navedeno je da je bio uspješan karatista.
Poslanici opozicioni Demokratske partije socijalista (DPS) su oštro kritikovali Jokovića zbog odnosa prema zarazi koja prijeti da uništi stočni fond.
Kako je navela poslanica Sonja Milatović skandalozno da je ministar o Kju groznici saznao iz medija:
“Nemar, nezainteresovanost i javašluk u megalomanskoj vladi, najbolje se vide iz primjera apsolutne pasivnosti prema veoma opasnoj situaciji koja može da ugrozi zdravlje ljudi, ali i da uništi farmere i stočare koji žive od goveda i prerade njihovih proizvoda.”
Opozicione stranke traže kontrolno saslušanje čelnika Ministarstva poljoprivrede i drugih institucija o propustima u suzbijanju bolesti životinja.
Inženjer stočarstva Budimir Mugoša i bivši državni sekretar u Ministarstvu poljoprivrede iz Socijaldemokratske partije je saopštio da se bolest se pojavila u junu:
“Institucije nijesu uopšte reagovale kako je trebalo. Da su u početku suzbile tu bolest danas ne bismo imali epidemiju.”
Javnost je o zarazi saznala nakon protesta mještana Župe Nikšićke zbog tajnog ukopavanja zaraženih krava u tom kraju.
