BiH je zbog različitih problema političke ili tehničke prirode od 2007. do 2013. godine izgubila čak 130 miliona maraka novca iz odobrenih Instrumenata pretpristupne pomoći EU.
Napomene radi, ovdje se ne radi o potencijalnim projektima koje je BiH mogla iskoristiti, već o projektima koji su odobreni, a nisu realizovani zbog problema unutar BiH na njihovoj realizaciji.
Naime, kako je navedeno u odgovoru na 38. pitanje u upitniku Evropske komisije u poglavlju o političkim kriterijumima, u tom periodu je otkazano 25 projekata ukupne vrijednosti 64,59 miliona evra, što, kako je istaknuto, čini više od deset odsto ukupno dobijenih projekata u tom periodu iz IPA.
Kako je upozoreno, problemi političke prirode odnose se na različite vrste političkih uticaja na same projekte koji sprečavaju njihovu realizaciju.
“Politički uticaji uzrokuju poteškoće u pripremi programskih dokumenata, zastoj ili potpuni prekid pripreme tenderske dokumentacije na osnovu već usaglašenih programskih dokumenata i potpisanih finansijskih sporazuma, kao i poteškoće u implementaciji projekata”, navedeno je.
Događa se, kako ističu, otkazivanje projekata prije, pa čak i u toku implementacije. Međutim, čak i kada se projekti implementiraju, tu često nije kraj problemima.
“Nakon implementacije javljaju se i problemi u vezi s održivošću rezultata, kao što je na primjer neusvajanje prijedloga strategija, zakona, pravilnika, smjernica i ostalih dokumenata pripremljenih uz podršku projekata”, istakli su.
Neki od konkretnih primjera se odnose na osporavanje ustavnih nadležnosti od strane jednog pravnog subjekta, kao i različita tumačenja u vezi s tim ko ima pravo da nastupa u ime subjekata koji učestvuju u implementaciji projekata.
Što se tiče problema tehničke prirode, oni se, kako je navedeno, odnose na stalne zahtjeve za novim ili promijenjenim tehničkim specifikacijama za opremu, osporavanje učešća u implementaciji od strane određenih subjekata, odbijanje saradnje na realizaciji projekata, manjak kompetencija, stručnosti ili znanja učesnika, neblagovremenu izradu projektne dokumentacije i slične probleme.
Dio tih problema se pokušava riješiti kroz Kancelariju državnog koordinatora za instrumente pretpristupne pomoći (DIPAK), ali, kako je navedeno, većina otklonjenih problema je tehničke prirode.
“Napori Kancelarije DIPAK-a nisu dovoljni za otklanjanje prepreka političke prirode. Tematska evaluacija za IPA 2007-2013. pokazala je potrebu aktivnijeg učešća ključnih donosilaca odluka u implementaciji IPA projekata”, navedeno je.
Vehid Šehić, direktor Foruma građana Tuzla, kaže da kod IPA sredstava postoje dva problema – jedan je neiskorištavanje potencijalnih sredstava, odnosno novca koji nam EU stavlja generalno na raspolaganje, a drugi problem je neiskorištavanje odobrenih sredstava.
Podsjeća da su ovakva ponašanja prisutna ne samo kod IPA sredstava, te da se slično desilo kod novca koji smo dobili za infrastrukturu, a nismo ga iskoristili iako smo platili penale za novac koji je ležao neiskorišten.
“Ovakve stvari nam se dešavaju jednostavno zato što nema nikakvih sankcija za tako nesavjesno poslovanje. To je problem BiH, jer kada bismo imali sistem vladavine prava, bila bi utvrđena i politička odgovornost, ne samo krivična. Onda bi oni koji se tako ponašaju i odgovarali za to”, ističe on.
Zaključio je da nije problem samo u osporavanju nadležnosti različitih nivoa vlasti, već i u tome što se prilikom dobijanja evropskih sredstava gleda lični, a ne javni interes.
Izvor: nezavisne
