Ako poznajete stariju ljevoruku osobu, velike su šanse da su morali da uče ili jedu svojom desnom rukom.
U mnogim dijelovima sveta, i dalje je ustaljen slučaj da tjeraju decu da koriste svoju “odgovarajuću” ruku. Čak i reč “right” (eng. desno) takođe znači tačno ili dobro, ne samo na engleskom već i na mnogim drugim jezicima. Ali ako je biti ljevoruk toliko pogrešno, zašto se onda to uopšte dešava?
Danas je oko 1/10 svjetske populacije ljevoruko. Arheološki nalazi pokazuju da se ovo dešava već 500 000 godina, da oko 10% čovječanstva i dalje pokazuje povezane razlike u dužini ruke i gustini kostiju, a neki prastari alati i artefakti dokazuju ljevoruko korišćenje.
Uprkos onome što mnogi misle, upotreba ruke nije izbor. Može se predvidjeti čak pre rođenja na osnovu položaja fetusa u materici.
Ako je upotreba ruke nasljedna, da li to znači da je genetski uslovljena? I da i ne. Identični blizanci koji imaju iste gene mogu da imaju različite dominantne ruke.
Zapravo, ovo se javlja jednako često koliko i sa svakim drugim parom. Ali šanse da se postane ljevoruk su određene upotrebom ruke vaših roditelja u iznenađujuće ustaljenom rasponu. Ako je vaš otac bio ljevoruk, a vaša majka desnoruka, imate 17% šansi da se rodite ljevoruki, dok će dva dešnjaka imati ljevoruko dete samo u 10% slučajeva. Izgleda da se upotreba ruke određuje bacanjem kockice, ali šanse su uslovljene vašim genima.
Sve ovo naznačava da postoji razlog da je evolucija proizvela ovu malu proporciju ljevorukih, i održala je tokom milenijuma. Iako je postojalo nekoliko teorija koje su težile da objasne zašto izbor ruke uopšte postoji, ili zašto je većina ljudi desnoruko, skorašnji matematički model objašnjava da trenutna količina predstavlja balanas između takmičarskih i sarađujućih pritisaka na ljudsku evoluciju.
Dobiti od ljevorukosti su naistaknutije u aktivnostima koje uključuju suparnika, poput borbe ili takmičarskih sportova. Na primer, oko 50% najboljih udarača u bejzbolu bilo je ljevoruko.
Zašto? Posmatrajte to kao iznenađujuću prednost. Pošto su ljevaci manjina, ljevoruki i desnoruki takmičari provest će najviše svog vremena upoznavajući i vježbajući protiv ljevaka. Kada se dvojica suoče, ljevoruki će biti bolje spremljen protiv svog desnorukog takmičara, dok će dešnjak biti izbačen.
Ova borbena pretpostavka, gde disbalans u stanovništvu za posledicu ima prednosti za ljevoruke borce ili sportiste, primer je negativne selekcije zavisne od učestalosti.
Ali prema principima evolucije, grupe koje imaju relativne prednosti teže da rastu dok ta prednost ne nestane. Ako su se ljudi samo tukli i nadmetali kroz ljudsku evoluciju, prirodna selekcija bi dovela da više ljevaka pobeđuje dok ne bude mnogo njih, da na kraju to ne bi ni bilo redak slučaj.
U potpuno takmičarskom svetu, 50% stanovništva bilo bi ljevoruko. Ali ljudska evolucija je oblikovana saradnjom, ali i nadmetanjem. Takmičarski pritisak tera podjelu korištenja ruke u suprotnom pravcu. U golfu, gde nastup ne zavisi od suparnika, samo je 4% najboljih igrača ljevoruko, kao primer šireg fenomena podjele alata. Kao što mladi potencijalni golferi mogu lako da pronađu set štapova za desnoruke, mnogi od važnih instrumenata koji su oblikovali društvo bili su dizajnirani za desnoruku većinu.
Ljevaci su lošiji u korišćenju ovih alata, i pogađa ih veći nivo nesreća i bili bi manje uspešni u čisto kooperativnom svetu, i na kraju bi nestali iz stanovništva.
Pravilnim predviđanjem podele ljevorukih ljudi u opštoj populaciji, kao i usklađivanjem podataka iz različitih sportova, model pokazuje da upornost ljevaka, male ali stabilne manjine, odaje jednakost koja potiče iz takmičarskih i sarađivačkih efekata koji se vremenom paralelno smenjuju. Najintrigantnija stvar je šta brojevi mogu da nam kažu o različitim stanovništvima.
Od iskrivljene podjele upotrebe šapa kod društvenih životinja, do malo manjeg procenta ljevaka u takmičarskim društvima možemo čak da otkrijemo da su odgovori na neke nedoumice rane ljudske evolucije uveliko u našim rukama.
Izvor:Ted.com
