Prošla je godina dana od prvih koraka u osnivanju Respiratornog centra – Odjeljenja za liječenje teških oblika COVID-19 infekcije pri Univerzitetskom kliničkom centru Tuzla (UKC). 24-časovni rad medicinskih profesionalaca uz brojne nepoznanice koje je donijela pandemija, u mnogome je olakšala medicinska i zaštitna oprema koju je donirala Evropska unija u okviru programa pomoći BiH u borbi protiv koronavirusa, a kojeg provodi Razvojni program Ujedinjenih nacija (UNDP) u Bosni i Hercegovini.
To potvrđuju vodeći stručnjaci iz Zavoda za javno zdravstvo Tuzlanskog kantona i Univerzitetsko kliničkog centra. Monitori za praćenje vitalnih funkcija, PCR aparati i ekstraktor nukleinskih kiselina koji znatno ubrzava postupak obrade briseva pacijenata, pet respiratora i dva ultrazvučna aparata su samo dio donirane medicinske i zaštitne opreme u vrijednosti većoj od milion konvertibilnih maraka.
Doniranom opremom Evropske unije u okviru programa pomoći BiH u borbi protiv koronavirusa obuhvaćene su ustanove cjelokupnog zdravstvenog sistema: trinaest domova zdravlja u Tuzlanskom kantonu, opća bolnica, UKC i Zavod za javno zdravstvo.
„Bilo je neophodno formirati timove i organizovati njihov rad, ali i obezbjediti opremu neophodnu za liječenje kritično oboljelih pacijenata“, prisjeća se prvih zadataka članica Kantonalnog kriznog štaba, doktorica Maida Mulić, jedna od vodećih stručnjakinja u Zavodu za javno zdravstvo u Tuzli.
Prvi mjeseci borbe sa korona virusom obilježeni su velikom neizvjesnošću, strahom, visokom stopom smrtnosti te nedostatkom dodatnih resursa, objašnjava doktorica Mulić.
Zavod za javno zdravstvo je učestvovao u planiranju i obezbjeđenju bolničkih kapaciteta, formiranju karantina te davanju podrške ustanovama primarne zdravstvene zaštite.
Iako se čini da danas puno više znamo o virusu, zdravstveni radnici su svjesni brojnih izazova koji ih čekaju, kao i cijelo društvo.
„Problema je mnogo: nedostatan i iscrpljen kadar, zastoji u realizaciji javnih nabavki, nedostatak testova, kašnjenje realizacije programa imunizacije, nedostatak kisika u momentu najvećih potreba, otpor građanstva prema poštivanju naredbi i mjera“, nabraja doktorica Mulić.
Šef Zavoda za mikrobiologiju UKC Tuzla, prof. dr. Nijaz Tihić, ističe kako od marta prošle godine, ova ustanova neprekidno radi kako bi svi testirani pacijenti rezultate imali u roku od 24 sata.
„U jednom periodu primali smo veliki broj uzoraka na dnevnoj osnovi te su rezultati kasnili po nekoliko dana. Onda smo dobili prve donacije u opremi od Evropske unije- dva Real time PCR aparata i jedan aparat za automatsku ekstrakciju virusne RNA“.
Profesor Tihić pojašnjava da se radi o visoko kvalitetnoj opremi koja je omogućila povećanje kapaciteta dnevnog testiranja, bržeg dolaska do rezultata, odnosno pravovremene terapije i liječenja. Biolozi, inžinjeri medicinsko-laboratorijske dijagnostike i laboratorijski tehničari, raspoređeni su u četiri tima pri Zavodu za mikrobiologiju UKC-u Tuzla i neprekidno rade kako bi u potpunosti odgovorili zahtjevima koje pandemija nameće.
Iako su pojedini zaposlenici preležali infekciju, niko nije bio inficiran tokom mikrobiološke obrade testova, kaže šef Zavoda.
„Za nas je bilo izuzetno važno da obezbijedimo zaštitu osoblja od moguće infekcije u laboratoriji“, ističe profesor Tihić.
Nezaobilazna karika u zbrinjavanju pacijenata sa težom kliničkom slikom jeste Klinika za anesteziologiju i reanimatologiju pri UKC Tuzla koju vodi prof. dr. Jasmina Smajić.
„U situaciji kad ne znamo kakav nas broj novooboljelih čeka, koliko će ih zahtijevati liječenje u odjeljenju intenzivne terapije, svaki aparat za rad sa kritično oboljelim pacijentima jako je bitan“, objašnjava šefica Klinike, profesorica Smajić.
Zbog toga, od izuzetne važnosti, smatra donaciju Evropske unije kojom su obezbijeđeni aparati za anesteziju, mehaničku ventilaciju te praćenje vitalnih parametara što je od velike pomoći obzirom na veliki broj pacijenata koji se liječe u odjeljenjima intenzivne terapije.
Uz mnogo nepoznanica o samoj bolesti, specifični uslovi rada usložnjavaju cijeli proces liječenja.
„Za ulazak kod pacijenata moramo potpuno navući ličnu zaštitnu opremu u kojoj, u kontinuitetu, možemo provesti određen vremenski period. Moramo je svući tačno definisanim načinom i redoslijedom, te strogo primjenjivati metode dezinfekcije i dekontaminacije“, pojašnjava profesorica Smajić.
I to je samo mali dio nove medicinske normalnosti u kojoj je posebno izazovno anesteziolozima.
„COVID-19 je bolest koja može imati izuzetno nepredvidiv klinički tok što predstavlja veliki izazov koji nam nalaže stalno prikupljanje novih saznanja o samoj bolesti,“, dodaje profesorica Smajić, naglašavajući važnost razmjene informacija sa kolegama u okruženju kako bi pacijenti u Tuzli dobili što adekvatniji tretman.
Direktor Univerzitetskog kliničkog centra Tuzla, prof. dr. Vahid Jusufović istakao je da je donirana medicinska i zaštitna oprema poboljšala uslove rada i stvorila dodatnu sigurnost i za zaposlene i za pacijente.
„Evropska unija je prepoznala potrebu i pokazala spremnost za pomoć i to u više navrata do sada“, kaže direktor UKC-a, podsjećajući da je prema Tuzlanskom kantonu u 2020. godini iz sredstava EU donirano medicinske i zaštitne opreme u vrijednosti više od milion i dvjesto hiljada konvertibilnih maraka.
