Problem ekstremnog zagađenja zraka u Sarajevu privukao je pažnju i svjetskih medija, a o situaciji u glavnom gradu Bosne i Hercegovine izvijestila je i ugledna novinska agencija Reuters.
Reuters navodi da su vlasti Kantona Sarajevo u srijedu izdale upozorenje o kvalitetu zraka te uvele zabrane za određene automobile i kamione, nakon što je Sarajevo tokom prethodne dvije večeri proglašeno najzagađenijim gradom na svijetu prema podacima švicarske kompanije IQAir, koja se bavi praćenjem kvaliteta zraka.
Opasni nivoi zagađenja
Vlada Kantona Sarajevo reagovala je nakon što je zagađenje zraka dostiglo opasne vrijednosti, usljed višednevne magle i smoga koji su prekrili grad s oko 350.000 stanovnika.
Uvedena je zabrana saobraćaja za kamione teže od 3,5 tone, kao i za automobile i teretna vozila koja ne ispunjavaju standarde Evropske unije. Također su obustavljeni građevinski radovi na otvorenom, dok su javna okupljanja na otvorenom prostoru privremeno zabranjena.
Stručnjaci upozoravaju da su glavni izvori zagađenja oko 40.000 domaćinstava koja tokom zimskog perioda uglavnom koriste drva i ugalj za grijanje, kao i cestovni saobraćaj.
– Samo 500 domaćinstava dobilo je plinske peći zahvaljujući međunarodnoj pomoći – izjavio je Anes Podić iz ekološke organizacije Eko Akcija, dodajući da je u Sarajevu registrovano čak 180.000 vozila.
Prerana smrt i ozbiljne posljedice po zdravlje
Sarajevo, smješteno u kotlini okruženoj planinama i brdima, godinama se suočava s pojavom temperaturne inverzije, zbog koje se hladniji zrak i zagađujuće čestice iz saobraćaja i sagorijevanja fosilnih goriva zadržavaju pri tlu. U kombinaciji s maglom, ovakvi uslovi mogu potrajati danima.
Bosna i Hercegovina spada među zemlje s najvišim nivoom zagađenja finim česticama PM2.5 u Evropi. Prema podacima Svjetske banke, sagorijevanje čvrstih goriva za grijanje domaćinstava doprinosi zagađenju s oko 50%, dok transport učestvuje s približno 20%.
Enis Krečinić, stručnjak Federalnog hidrometeorološkog zavoda, istakao je da je dozvoljena godišnja koncentracija PM2.5 čestica prekoračena više od 100 dana tokom godine.
Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, Bosna i Hercegovina ima petu najveću stopu smrtnosti povezane sa zagađenjem zraka u svijetu.
Svjetska banka procjenjuje da zagađenje PM2.5 česticama godišnje uzrokuje oko 3.300 preranih smrti u BiH, uz ekonomski gubitak koji premašuje 8% bruto domaćeg proizvoda.
Pulmologinja Aida Forto upozorila je da dugotrajna izloženost zagađenom zraku, posebno finim česticama, značajno povećava rizik od raka pluća te predstavlja ozbiljnu prijetnju za trudnice, djecu, starije osobe i hronične bolesnike.
